Boğatepe Köyü
Boğatepe eski adıyla Zavod, Kars’a yaklaşık 1 saat uzaklıkta bulunuyor. Burası meşhur Kars gravyer peynirinin üretildiği tek köydür. İsviçrelilerin Alplere benzettiği bu köy, peynir üretiminde önemli bir yer tutmaktadır. Türkiye’deki ilk ve tek peynir müzesini Boğatepe'de yer almaktadır.
93 Harbi sonrasında Malakanlar Ruslar tarafından Kars’a yerleştirilmiş ve yaylalık olsun diye Boğatepe Köyü tahsis edilmiştir. Malakanlar, Rus Çarı Deli Petro’nun çeşit çeşit uygulamalarına karşı çıkan ve Molokanizm’i bir hayat felsefesi olarak kabul eden insanlardır. (*Rusça’da Moloko süt, Molokan ise süt içen anlamına geliyor) Çünkü Ruslar’ın inancına göre, haftada sadece iki gün süt içme geleneği vardır ancak Malakanlar’a göre süt, haftanın her günü içilebilir. İşte Malakanların bu süt isyanı, hikayenin sonunda bize gravyer peynirini armağan etmiştir.
Malakanlar burada zavot yani mandıra kurmuş ve köyde yerleşim gittikçe artmaya başlamıştır. 1917 Bolşevik Devrimi’nden sonra Ruslar geri çekilince Malakanlar da memlekete dönme kararı almıştır. Bu kez, Kars’ın Türk egemenliğine geçmesiyle Boğatepe Köyü’nün yeni halkı, Tiflis’in Borçalı bölgesinde yaşayan Karapapaklar (Terekemeler) olur. Onlar da köyde gelenek halini alan mandıracılığı devam ettirir. Uzun yıllardır süregelen süt ve peynir üretiminde Boğatepe Köyü bir ikon haline gelir.
Cumhuriyet Dönemi’nde peynirciliğin bir iş kolu olarak devreye alınması ve aktif olarak faaliyetlere başlanmasıyla köy tamamen peynir üretimine odaklanır ve 2005 yılında, köyün turizm açısından da en önemli yeri olan Türkiye’nin ilk peynir müzesi Zavot Eko Müze’si kurulur.
